برای مطالعه جواب کامل و تفصیلی به ادامه مطلب برید.
متن حدیث:
فِی کِتَابِ اَلْإِحْتِجَاجِ لِلطَّبْرِسِیِّ (ره) عَنْ أَمِیرِ اَلْمُؤْمِنِینَ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ حَدِیثٌ طَوِیلٌ وَ فِیهِ: ثُمَّ إِنَّ اَللَّهَ جَلَّ ذِکْرُهُ لِسَعَةِ رَحْمَتِهِ وَ رَأْفَتِهِ بِخَلْقِهِ وَ عِلْمِهِ بِمَا یُحْدِثُهُ اَلْمُبْطِلُونَ مِنْ تَغْیِیرٍ کَلاَمِهِ، قَسَمَ کَلاَمَهُ ثَلَثَةَ أَقْسَامٍ فَجَعَلَ قِسْماً مِنْهُ یَعْرِفُهُ اَلْعَالِمُ وَ اَلْجَاهِلُ وَ قِسْماً لاَ یَعْرِفُهُ إِلاَّ مَنْ صَفَا ذِهْنُهُ وَ لَطُفَ حِسُّهُ وَ صَحَّ تَمْیِیزُهُ مِمَّنْ شَرَحَ اَللَّهُ صَدْرَهُ لِلْإِسْلاَمِ، وَ قِسْماً لاَ یَعْرِفُهُ إِلاَّ اَللَّهُ وَ أَنْبِیَاؤُهُ وَ اَلرَّاسِخُونَ فِی اَلْعِلْمِ، وَ إِنَّمَا فَعَلَ ذَلِکَ لِئَلاَّ یَدَّعِی أَهْلُ اَلْبَاطِلِ مِنَ اَلْمُسْتَوْلِینَ عَلَى مِیرَاثِ رَسُولِ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ مِنْ عِلْمِ اَلْکِتَابِ مَا لَمْ یَجْعَلْهُ اَللَّهُ، لَهُمْ وَ لِیَقُودَهُمُ اَلاِضْطِرَارُ إِلَى اَلاِیْتِمَارِ لِمَنْ وَلاَّهُ أَمْرَهُمْ، فَاسْتَکْبَرُوا عَنْ طَاعَتِهِ تَعَزُّزاً وَ اِفْتِرَاءً عَلَى اَللَّهِ وَ اِغْتِرَاراً بِکَثْرَةِ مَنْ ظَاهَرَهُمْ وَ عَاوَنَهُمْ وَ عَانَدَ اَللَّهَ جَلَّ اِسْمُهُ وَ رَسُولُهُ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ.
تفسیر نور الثقلین , جلد 1 , صفحه 313
منبع دوم حدیث: الاحتجاج ج : 1 ص : 253
ترجمه و شرح مختصر آیت الله سیدان:
اقسام آیات قرآن از حیث فهم آنها
در این روایت تقسیم بسیار زیبایی نسبت به آیات قرآن صورت گرفته است.
حضرت می فرمایند بخاطر سعه رحمت حضرت حق به بندگانش و علم او به اینکه عده ای سخنان باطلی را وارد دین می کنند و به آیات قرآن نسبت می دهند خداوند متعال آیات قرآن را بر سه قسم قرار داده است.
یک قسم از آیات را هم عالمان می فهمند و هم جاهلان و برای همه روشن است.
مراد از جاهل کسی است که به شکل تخصصی کار نکرده است و جزء علماء نیست نه اینکه مراد کسی باشد که هیچ نمی داند بلکه کسی که مختصر آشنایی با کلام عرب داشته باشد و قواعد کلام عرب را بداند می تواند مراد این قسم از آیات را درک کند.
و یک قسم را کسانی می فهمیند که ذهنشان صفا پیدا کرده باشد و روحشان تذکیه شده باشد و دقتی در تفکرشان وجود داشته باشد که البته فهم این افراد از قرآن، هیچگاه مخالف با اصول قطعیه دین نخواهد بود.
و یک قسم را همه می فهمند که مراد آن را متوجه نمی شوند و فهم آن مخصوص معصومین و منحصر در این بزرگواران می باشد و باید علم این آیات را از آنان گرفت.
خداوند متعال این کار را کرده است تا آنهایی که اهل باطل هستند و مدعی میراث پیامبر- علم حضرتش-می باشد(که مصداق روشن آن غاصبین خلافت می باشند) نتوانند ادعا کنند که علم کتاب در نزد آنهاست و مجبور شوند برای علم کتاب به معصومین مراجعه کنند.
طبق این روایت آیات قرآن و بلکه تمام مطالب دین به سه بخش تقسیم می شود.
مطالبی که اگر دین هم آن را بیان نمی کرد خود ما آن را می فهمیدیم مانند حسن عدالت و قبح ظلم.
مطالبی که ابتداء فهم آن برای ما مشکل است اما وقتی که دین آنها را بیان می کند ما هم می توانیم با عقل خود آن را درک کنیم چنانچه بسیاری از مطالب دین اینگونه است و در این روایت نیز به آن اشاره شده است: وَ یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول
مطالبی که اگر دین هم آنها را بیان کند ما نمی توانیم با عقل خود آنها را درک کنیم ولی چون اصل دین با عقل ثابت شده است آنها را تعبدا می پذیریم مانند آنچه نسبت به عوالم قبل مانند عالم ذر بیان شده است.
وَ اعْلَمُوا أَنَّ هَذَا الْقُرْآنَ هُوَ النَّاصِحُ الَّذِی لَا یَغُشُّ وَ الْهَادِی الَّذِی لَا یُضِلُّ وَ الْمُحَدِّثُ الَّذِی لَا یَکْذِبُ وَ مَا جَالَسَ هَذَا الْقُرْآنَ أَحَدٌ إِلَّا قَامَ عَنْهُ بِزِیَادَةٍ أَوْ نُقْصَانٍ زِیَادَةٍ فِی هُدًى أَوْ نُقْصَانٍ مِنْ عَمًى وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ لَیْسَ عَلَى أَحَدٍ بَعْدَ الْقُرْآنِ مِنْ فَاقَةٍ وَ لَا لِأَحَدٍ قَبْلَ الْقُرْآنِ مِنْ غِنًى فَاسْتَشْفُوهُ مِنْ أَدْوَائِکُمْ وَ اسْتَعِینُوا بِهِ عَلَى لَأْوَائِکُمْ فَإِنَّ فِیهِ شِفَاءً مِنْ أَکْبَرِ الدَّاءِ وَ هُوَ الْکُفْرُ وَ النِّفَاقُ وَ الْغَیُّ وَ الضَّلَالُ فَاسْأَلُوا اللَّهَ بِهِ وَ تَوَجَّهُوا إِلَیْهِ بِحُبِّهِ وَ لَا تَسْأَلُوا بِهِ خَلْقَهُ إِنَّهُ مَا تَوَجَّهَ الْعِبَادُ إِلَى اللَّهِ تَعَالَى بِمِثْلِهِ وَ اعْلَمُوا أَنَّهُ شَافِعٌ مُشَفَّعٌ وَ قَائِلٌ مُصَدَّقٌ وَ أَنَّهُ مَنْ شَفَعَ لَهُ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ شُفِّعَ فِیهِ وَ مَنْ مَحَلَ بِهِ الْقُرْآنُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ صُدِّقَ عَلَیْهِ فَإِنَّهُ یُنَادِی مُنَادٍ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَلَا إِنَّ کُلَّ حَارِثٍ مُبْتَلًى فِی حَرْثِهِ وَ عَاقِبَةِ عَمَلِهِ غَیْرَ حَرَثَةِ الْقُرْآنِ فَکُونُوا مِنْ حَرَثَتِهِ وَ أَتْبَاعِهِ وَ اسْتَدِلُّوهُ عَلَى رَبِّکُمْ وَ اسْتَنْصِحُوهُ عَلَى أَنْفُسِکُمْ وَ اتَّهِمُوا عَلَیْهِ آرَاءَکُمْ وَ اسْتَغِشُّوا فِیهِ أَهْوَاءَکُمْ .
ترجمه دشتی:
آگاه باشید همانا این قرآن پند دهنده اى است که نمى فریبد، و هدایت کننده اى است که گمراه نمى سازد، و سخنگویى است که هرگز دروغ نمى گوید. کسى با قرآن همنشین نشد مگر آن که بر او افزود یا از او کاست، در هدایت او افزود و از کور دلى و گمراهى اش کاست. آگاه باشید کسى با داشتن قرآن، نیازى ندارد و بدون قرآن بى نیاز نخواهد بود. پس درمان خود را از قرآن بخواهید، و در سختى ها از قرآن یارى بطلبید، که در قرآن درمان بزرگ ترین بیمارى ها یعنى کفر و نفاق و سرکشى و گمراهى است، پس به وسیله قرآن خواسته هاى خود را از خدا بخواهید، و با دوستى قرآن به خدا روى آورید، و به وسیله قرآن از خلق خدا چیزى نخواهید، زیرا وسیله اى براى تقرّب بندگان به خدا، بهتر از قرآن وجود ندارد. آگاه باشید، که شفاعت قرآن پذیرفته، و سخنش تصدیق مى گردد، آن کس که در قیامت، قرآن شفاعتش کند بخشوده مى شود، و آن کس که قرآن از او شکایت کند محکوم است، در روز قیامت ندا دهنده اى بانگ مى زند که: «آگاه باشید امروز هر کس گرفتار بذرى است که کاشته و عملى است که انجام داده، جز اعمال منطبق با قرآن» پس شما در شمار عمل کنندگان به قرآن باشید، از قرآن پیروى کنید، با قرآن خدا را بشناسید، و خویشتن را با قرآن اندرز دهید، و رأى و نظر خود را برابر قرآن متّهم کنید، و خواسته هاى خود را با قرآن نادرست بشمارید.
وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ لَمْ یَعِظْ أَحَداً بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ فَإِنَّهُ حَبْلُ اللَّهِ الْمَتِینُ وَ سَبَبُهُ الْأَمِینُ وَ فِیهِ رَبِیعُ الْقَلْبِ وَ یَنَابِیعُ الْعِلْمِ وَ مَا لِلْقَلْبِ جِلَاءٌ غَیْرُهُ مَعَ أَنَّهُ قَدْ ذَهَبَ الْمُتَذَکِّرُونَ وَ بَقِیَ النَّاسُونَ أَوِ الْمُتَنَاسُونَ فَإِذَا رَأَیْتُمْ خَیْراً فَأَعِینُوا عَلَیْهِ وَ إِذَا رَأَیْتُمْ شَرّاً فَاذْهَبُوا عَنْهُ فَإِنَّ رَسُولَ اللَّهِ (صلى الله علیه وآله) کَانَ یَقُولُ یَا ابْنَ آدَمَ اعْمَلِ الْخَیْرَ وَ دَعِ الشَّرَّ فَإِذَا أَنْتَ جَوَادٌ قَاصِدٌ .
ترجمه دشتی:
همانا خداوند سبحان کسى را به چیزى چون قرآن پند نداده است، که قرآن ریسمان استوار خدا، و وسیله ایمنى بخش است. در قرآن بهار دل، و چشمه هاى دانش است، براى قلب جلایى جز قرآن نتوان یافت، بخصوص در جامعه اى که بیدار دلان در گذشته و غافلان و تغافل کنندگان حضور دارند. پس هر جا که نیکى دیدید یارى کنید، و هر گاه چیز بد و ناروایى مشاهده کردید دورى گزینید، زیرا پیامبر اسلام (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم ) همواره مى فرمود: «اى فرزند آدم، کار نیک را انجام ده، و کار بد را واگذار، اگر چنین کنى در راه راست الهى قرار خواهى داشت»
برای ترجمه سید جعفر شهیدی و علامه محمدتقی جعفری برید ادامه مطلب.
دانلود